EQUALİZER
Equalizer Nedir?
Equalizeri basitçe tanımlamak gerekirse, herhangi bir
ses kaynağının içindeki frekansları ayarlamaya, açıp kısmaya yarayan bir araç
olarak adlandırılabilir. Ses seviyelerini istenilen düzeye getiren volume
faderlar kullanılabilir olmasına rağmen, equalizer bireysel frekansları daha
küçük detaylara iner ve ses içi özel, özgün parametrelerin de ayarlanmasına
olanak sağlar. Müzikte kullanılan her enstrümanın sahip olduğu temel notalar
vardır. Bunun yanında da üst notalara (harmoniklere) sahiptir. İşte her
enstrümanın farklı duyulmasının altında bu sebep yatar. EQ kullanarak herhangi
bir sesle tamamen oynamak, değiştirme yapmak mümkün değildir, temel amaç hali
hazırda elde olan çalışıp küçük değişiklikler oluşturmaktır.
Eqalizer temel olarak insan kulağını esas alır. Fakat
tabi insan kulağının erişemeyeceği frekans değerleri de mevcuttur. İnsan
kulağının algılayabileceği frekans aralığı 20-20000 Hz civarı seslerdir. Bu
aralığı belli parçalara bölüp irdelemek gerekirse sup-bass, bass, low mid, mid,
üst midler ve tizler olarak ayrılması mümkündür. Sub-bass aralığındaki seslerin
duyulabilmesi için mutlaka iyi bir kulaklığa ihtiyaç vardır. Sadece laptop,
telefon ve benzeri bir sistemle duyulması imkansız seslerdir. Bu aralık 20-60
Hz arasındaki sesleri kapsamaktadır. Daha sonrasında bass aralığındaki sesler
gelmektedir. Bu aralıkta özellikte erkekler için sık sık bass gitarın sahip
olduğu sesler olarak söylenebilir. Bu aralık 60-200 Hz arasındaki sesleri
içermektedir. Bir sonraki aralık low mid. Bu bölümde gitar, vokaller bass gitarın
üst frekansları daha çok karşılaşılan seslerdir. Bu aralığın frekans değerleri
200-600 Hz arasındadır. Sonraki bölüm insan kulağının çoğunlukla odaklandığı
frekans aralığı olarak söylenebilir. Mid aralığı bir parçanın ana odak noktası
olarak söylenebilir ve aynı zamanda agresif tonlara da sahiptir. Bu aralık 600
Hz-3 kHz arasındaki frekanslara tekabül etmektedir. Sonrasında kırılganlığın
başladığı aralık olan üst midler, agresifliğin de temel olarak bulunduğu bölüm
olarak kendine yer edinebilir. Bu aralık ise 3-8 kHz arasındaki frekanslar için
kullanılabilir. Sona gelindiğinde artık tiz ve daha üstü sesler bölümüne
geçilebilir. Bu bölüm artık 8 kHZ ve üstündeki her şeyi kapsamaktadır.
Equalizer Nasıl Kullanılır?
Equalizer, aralıklarla ve bantlar halinde çalışır. EQ
ile yüksek ve alçak sesleri, bu iki şerite bas ve tiz denebilir, istenildiği
gibi artırıp azaltabilir veya direkt kesebilirsiniz. Bantlar sesin kontrolü
için oldukça önemlidir. Sesin ne kadar çok kontrolü istenirse o kadar çok banta
sahip olmak gerekecektir. EQ donanımına gelinecek olursa, belli bazı kontrol
üniteleri karşımıza çıkacaktır. Bunlar shelf equalizer, peak equalizer ve
bandwidth olarak ayrılabilir. Shelf equalizer ayarlanan frekans ve ve aynı
zamanda tiz-bas tarafındaki tüm frekansları yükseltip alçaltmaya yarar. Peak
equalizer ise ayarlanan frekansa belli uzaklıkta olan bir bölgedeki frekansları
etkileyen ünitedir. Son olarak bandwidth, equalizer'ın ayarladığı frekansın bas
ve tiz taraflarında ne kadarlık bir bölgeyi etkiyeceğiniz göstermeye yarar.
Yani bandwidthle gösterilen değer bu bölgenin genişliğini ifade eder. Bu değer
de Q harfi ile gösterilir ve oktav cinsiyle ifade edilir. Ayrıca Q ile genişlik
arasında ters orantı vardır. Q değeri arttıkça ifade edilen genişlik azalır.
Equalizer ile Yapılabilecekler Nelerdir?
Equalizer kullanılarak yapılan etki dB cinsinden
ifade edilir. Çoğunlukla bir equalizer 12 dB'lik bir yükseltme veya alçaltma
sağlayabilir. Equalizer kullanımıyla
temel olarak yapılabilecek birkaç yaklaşım söylenebilir. İlk olarak EQ ile
çirkin duyulan elementleri azaltma imkanı münkündür. Bir çok kez EQ kullanımına
çirkin duyulan bu sesleri azaltmak veya yok etmek ile başlanılır. Dar bir bant
kullanımıyla mümkün olabilen bu işlemle diğer elementlere de aynı zamanda yer
açılmış olunur. Tabi çirkin elementleri tespit etmek için kullanılan bir teknik
var o da süpürme tekniğidir. Bu teknik, frekans aralıklarının yavaş yavaş
taranmasını sağlar ve sonunda tespit edilmesine olanak sağlar. İkinci olarak da
ilk durumun tersine güzel duyulan elementleri yükseltmek equalizer kullanımı
ile mümkündür. Amaç bu seslerin daha belirgin hale getirilmesidir. Bir daha
belirtmek gerekirse bu teknikle zaten var olan sesleri istenilen düzeyde daha
belirgin hale getirmek mümkündür. Kaynakta olmayan bir ses ortaya çıkarma
olanağı yoktur. Bir sonrakı adıma geçilecek olursa, bir sesi farklı duyurmak da
EQ kullanımı sonucu yapılacak işlemlerdendir. Bu yöntemle sesin farklı tınıda
veya garip bir şekilde çıkması sağlanarak parçaya bir hareketlilik ve farklılık
yapma imkanı yaratacaktır. Son bir EQ kullanımı da söylersek birden fazla ses
kaynağını birbiriyle yarışmasını engellemek için equalizer kullanılabilir.
Bu daha basit olarak iki ses kaynağını aynı frekansta yükseltmemek veya
alçaltmamak olarak açıklanabilir. Bu şekilde EQ kullanarak temiz bir duyum
sağlayabilirsiniz.